Nhiều bệnh nhân bị liệt dây thanh, chìm trong vô vọng vì mất việc làm, mặc cảm với cuộc sống… do không thể trò chuyện cùng ai, bỗng sau một cuộc phẫu thuật chưa đầy 45 phút để tiêm mỡ tự thân vào dây thanh, họ đã “lấy lại” được giọng nói.

Kết quả trên vừa được BV Nhân Dân Gia Định TP.HCM công bố. Sự thành công này là nhờ một quá trình kiên trì nghiên cứu trong nhiều năm của TS-BS Trần Việt Hồng - Trưởng khoa Tai-Mũi-Họng, BV Nhân Dân Gia Định TP.HCM.

Ngồi trong phòng thu âm sau phẫu thuật, bệnh nhân (BN) Nguyễn Thị Hoa, 52 tuổi (ngụ Đăk Lăk) cất lên lời hát “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng…” khiến mọi người đang chứng kiến như vỡ òa. Chỉ mới hôm qua, bà Hoa phát âm vẫn không thành lời. Người nhà của bà kể, trước đây, sau lần mổ bướu cổ, bỗng bà không thể nói được nữa, mỗi lần nói phải cố rặn ra từng chữ nhưng giọng khàn khàn, hụt hơi. Vốn là cán bộ làm công tác tuyên truyền, những lần phát biểu trước cộng đồng, bà chỉ ghi ra giấy rồi nhờ đồng nghiệp đọc giúp. Bà càng vô vọng khi các bác sĩ ở một BV địa phương cho biết, bà bị liệt dây thanh nên giọng nói sẽ bị “tàn phế” suốt đời, không thể chữa được. “Lúc đó, cô buồn lắm, không còn một chút hy vọng. Thế nhưng, sau khi mổ, cả gia đình cô phấn khởi vô cùng, đây thực sự là một giấc mơ. Vậy là cô đi làm lại được rồi, có thể ôm cháu ngoại trò chuyện ê a mà không phải lúc nào cũng chỉ cười, gật đầu” - bà Hoa hồ hởi.

Đứng bên ngoài chuẩn bị vào phòng thu âm trước khi mổ, BN Nguyễn Văn Sang, 22 tuổi (ngụ Châu Thành, Bến Tre) rầu rĩ: “Em đã rất mặc cảm với chính giọng nói của mình, với giọng the thé, phát âm bị hụt hơi, thiếu chữ nên nhiều lúc bạn bè nói chuyện mà em không thể tham gia. Gia đình đã đưa em đi chạy chữa nhiều nơi, thậm chí đi luyện âm ở các BV lớn nhưng vẫn không thay đổi chút nào. Thấy xấu hổ với bản thân nên em bỏ việc ở Sài Gòn về quê sống quanh quẩn”. Cũng như bà Hoa, sau khoảng 40 phút vào phòng mổ để tiêm mỡ tự thân vào dây thanh bị liệt, BN Sang đã tìm lại được giọng nói của mình.

TS-BS Trần Việt Hồng - Trưởng khoa Tai Mũi Họng, BV Nhân dân Gia Định - cho biết, BN bị liệt dây thanh ngày càng tăng do nguyên nhân gây ra bệnh ngày càng đa dạng như: sau phẫu thuật tuyến giáp, các phẫu thuật vùng cổ, trung thất, sọ não. Hoặc một số nguyên nhân khác như: chấn thương sọ não, chấn thương vùng cổ sau tai nạn giao thông vì thắt dây nón bảo hiểm sai cách, mắc các bệnh lý nội khoa (lao, tai biến mạch máu não, xạ trị vùng cổ), thậm chí không rõ nguyên nhân… Do đó, với những BN đột nhiên thấy khàn giọng, phát âm hụt hơi, ăn uống hay bị sặc, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hằng ngày phải đến ngay các cơ sở chuyên khoa tai mũi họng để được khám. Vì thông thường, những BN này đã bị liệt dây thanh một bên, gây hở thanh môn, không có sóng rung niêm mạc, làm cho BN bị khàn tiếng, hụt hơi khi phát âm.

Hiện, thế giới đã áp dụng rất nhiều phương pháp điều trị liệt dây thanh một bên giúp phục hồi giọng nói. Phương pháp đơn giản là luyện âm giúp dây thanh bên lành “chồm” qua bên liệt để hỗ trợ khép thanh môn khi phát âm. Tuy nhiên, phương pháp này cần có nhiều thời gian, người bệnh kiên trì và phải có BS hướng dẫn thường xuyên. Hoặc có thể can thiệp bằng phương pháp ngoại khoa như phẫu thuật ở cổ để cấy vật liệu đẩy dây thanh bên liệt vào trong. Cách này để lại sẹo xấu và có nguy cơ bị thải ghép. Ngoài ra, một số nước trên thế giới còn áp dụng phương pháp nối dây thần kinh điều khiển dây thanh bị liệt vào nhánh dây thần kinh khác, giúp khả năng phát âm trở lại bình thường. Tuy nhiên, đó là kỹ thuật cao chỉ áp dụng ở một vài quốc gia.

Riêng, kỹ thuật tiêm mỡ tự thân vào dây thanh bị liệt đã được các nước ứng dụng gần 20 năm nay. Một số trường hợp phục hồi ngay sau khi vừa rời phòng mổ, cũng có BN hồi phục khoảng sau một tuần.

TS-BS Trần Việt Hồng cho biết, các BS lấy khoảng 1ml mỡ ở vùng bụng của BN và xử lý để tiêm vào dây thanh nhằm giúp thanh môn khép kín lại khi phát âm. BN được xuất viện sau một ngày điều trị.

Ngoài mỡ tự thân, một số nước còn áp dụng tiêm các vật liệu thay thế như: collagen, keo sinh học… Tuy nhiên, các vật liệu này có giá thành cao, dễ bị đào thải, gây dị ứng. Nếu BS bơm vào dây thanh không đúng cách thì không thể sửa chữa lại được. Trong khi, tiêm mỡ tự thân vào dây thanh bằng phương pháp nội soi là thủ thuật dễ áp dụng, đáp ứng sinh học tốt, chi phí thấp và hầu như không có tai biến trong và sau mổ.

Cũng theo TS-BS Trần Việt Hồng, tiêm mỡ tự thân thành công hay thất bại phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp xử lý mỡ và kỹ thuật tiêm mỡ vào dây thanh, vì dây thanh rất mỏng manh, dễ bị tổn thương. Do đó, đòi hỏi BS phải có kinh nghiệm, cơ sở thực hiện phải có đầy đủ trang thiết bị. Người bệnh tiếp tục được ghi âm theo dõi sau phẫu thuật từ một - ba tháng, 6 - 12 tháng, bốn - 5 năm.

                                                                                                                                                                                           Theo PNO