Trước tình trạng giá thuốc tại các bệnh viện bất hợp lý, mỗi nơi mỗi giá, có nơi giá thuốc còn cao hơn giá thị trường, hai thông tư liên tịch của Bộ Y tế và Bộ Tài chính đã đột phá vào những bất cập trong công tác đấu thầu mua thuốc.

Theo nhận định của Bộ Y tế, trước khi 2 thông tư số 01, 11/2012 mới chưa được ban hành, một số nhóm thuốc ngoại nhập, trúng thầu vào các BV giá cả rất hỗn loạn. Mỗi BV giá thuốc đấu thầu, trúng thầu khác nhau. Cùng một loại thuốc như  thuốc Bernodan (Indonesia) trúng thầu vào BV A là 15.000 đồng/ống, nhưng ở BV B lên tới 22.000 đồng/ống. Có loại thuốc chênh lệch từ 10-20%, thậm chí cao gấp vài lần giữa các BV.

Lâu nay đã có câu hỏi đặt ra là vì sao cùng một mặt hàng giống nhau, nhưng các công ty dược đi đấu thầu mỗi nơi một giá. Vì thế mà BV này không thể biết giá thuốc đấu thầu của BV kia, chỉ đến khi các BV đấu thầu xong và các sở y tế  tổng hợp toàn bộ danh mục thuốc trúng thầu của các BV thì mới “lộ” ra giá thuốc chênh lệch giữa các BV.

Giá thuốc ở BV cao hơn giá thuốc ngoài thị trường cũng đã từng xảy ra. Theo thống kê của Bộ Y tế, có khoảng 2,3% số thuốc ở BV có giá cao hơn giá thị trường, còn lại 97,7% giá thuốc BV thường thấp hơn giá thị trường. Nhưng cơ quan BHXH VN đã nhiều lần lên tiếng về việc thuốc đấu thầu vào BV cao hơn khoảng 10-30% so với giá bán lẻ và giá thuốc giữa các BV chênh lệch nhau. Không ít nơi thuốc đắt tiền lại trúng thầu.

Về nguyên nhân của tình trạng này là do các quy định về đấu thầu thuốc BV còn nhiều bất cập như không phân nhóm thuốc, giá mỗi nhóm thuốc khác nhau, thậm chí thuốc nhóm giá thấp trúng thầu vào nhóm thuốc giá cao đã dẫn đến giá thuốc không hợp lý.

“Chiêu” làm ăn rất phổ biến của các doanh nghiệp dược tham gia đấu thầu thuốc là nhóm thuốc giá rẻ được trúng thầu giá cao. Ví dụ giá của nhóm thuốc thông thường giá rẻ nhưng có tên thương mại đã “biến hóa” thành giá của nhóm thuốc biệt dược để đẩy giá thuốc tăng cao thêm 20-30%. Việc đó đã mang lại lợi nhuận “khủng” cho các doanh nghiệp đấu thầu thuốc.

Đánh giá sơ bộ công tác đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế theo quy định mới của Bộ Y tế cho biết, việc đấu thầu thuốc tại các sở y tế từ đầu năm 2013 đến nay đã tiết kiệm được từ 20-30% chi phí tiền thuốc cho các cơ sở y tế. Khảo sát nhanh các kết quả trúng thầu thực hiện theo hai thông tư mới cho thấy, việc thực hiện đấu thầu theo quy định mới đã tiết kiệm được đáng kể chi phí tiền thuốc cho các cơ sở y tế. Tại một số sở y tế, trị giá trúng thầu theo quy định mới đã giảm đáng kể so với năm trước. Sở Y tế Quảng Ngãi giảm khoảng 28 tỉ đồng (24%); Sở Y tế Quảng Ninh giảm được khoảng 40 tỉ đồng (xấp xỉ 20%); Sở Y tế Hà Tĩnh tiết kiệm được khoảng 32 tỉ đồng (25%)...

So sánh giá của 10 mặt hàng thuốc trúng thầu tại một số sở y tế năm 2012 (theo quy định cũ) và năm 2013 (theo quy định mới) thì giá đã giảm từ 5,6% đến 34,64%.

Tiết kiệm được hàng trăm tỉ đồng tiền thuốc nhờ đổi mới đấu thầu đã bớt đi gánh nặng tiền thuốc của các BV, bởi các BV đang phải dành tới 60% chi phí để mua thuốc. Ông Phạm Lương Sơn - Trưởng ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội VN - cho rằng, giá thuốc vào BV giảm không chỉ người bệnh có bảo hiểm y tế được lợi, mà người bệnh không có bảo hiểm y tế cũng hưởng lợi do được chi trả tiền thuốc điều trị với giá hợp lý trong thời gian khám-chữa bệnh tại bệnh viện.

Theo nhận định của Bộ Y tế, thông tư liên tịch số 01/2012/TTLT-BYT-BTC về hướng dẫn đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế và thông tư số 11/2012/TT-BYT hướng dẫn lập hồ sơ mời thầu mua thuốc sẽ chấn chỉnh việc đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế. Đến nay, các bệnh viện và các sở y tế đang áp dụng các quy định mới về đấu thầu đã cho thấy rõ hiệu quả của các quy định mới.

Với các quy định rõ ràng về thủ tục, hồ sơ, các tiêu chí xét thầu cùng việc công bố thông tin đấu thầu mua thuốc đã giảm thiểu tối đa các giấy tờ hành chính, tiết kiệm cho các doanh nghiệp hàng chục triệu đồng ở mỗi kỳ đấu thầu. Việc công bố các thông tin về tên thuốc, hoạt chất, nhà sản xuất... đảm bảo sự thống nhất cho các cơ sở y tế trong việc chấm điểm và lựa chọn nhà thầu. Các nhà thầu sẽ cạnh tranh công bằng và minh bạch trong công tác đấu thầu mua thuốc và các cơ sở y tế sẽ dễ dàng lựa chọn ra sản phẩm với chất lượng đảm bảo và chi phí hợp lý nhất.

Theo Laodong