Có lẽ trong cuộc đời mỗi con người, ít nhất cũng phải một lần “nếm” cái cảm giác bị cơn đau đầu hành hạ. Người ta ước tính khoảng 70% dân số đã từng bị một lần đau đầu. Trong số nguyên nhân khiến bệnh nhân phải đi khám bệnh thì đau đầu chiếm 5 - 6% và tại các khoa cấp cứu, tỷ lệ bệnh nhân vào cấp cứu vì đau đầu chiếm khoảng 2%.

Có nhiều cấu trúc nhạy cảm với đau đớn trong hộp sọ con người như da đầu, mạch máu da đầu, các cơ đầu và cổ, các xoang tĩnh mạch lớn, các động mạch của màng não, các động mạch lớn của não, các sợi nhạy cảm đau của các dây thần kinh sọ V, IX và X, các phần của màng cứng ở đáy của não. Các thành phần này thường rất nhạy cảm khi bị kích thích và gây những cơn đau đầu từ nhẹ đến nặng.

Đau đầu là một biểu hiện của rất nhiều loại bệnh khác nhau do rất nhiều nguyên nhân gây ra. Nguyên nhân cơ năng (hay không có tổn thương) thường xảy ra ở người trẻ, khi làm việc căng thẳng, lo lắng quá mức hoặc do thời tiết, đau đầu vận mạch (chứng migraine), đau đầu do co cứng cơ… Loại đau đầu này thường đáp ứng tốt với điều trị bằng các thuốc giảm đau thông thường. Loại đau đầu do nguyên nhân có tổn thương một cơ quan, bộ phận nào đó trong hay ngoài hộp sọ.

Nguyên nhân gây đau đầu ngoài hộp sọ thường hay gặp là các bệnh ngoài da như zona thần kinh (dân gian gọi là bệnh giời leo), viêm động mạch thái dương, viêm các dây thần kinh chi phối vùng mặt, đau đầu do viêm xoang, do tăng nhãn áp, do viêm tai giữa, viêm tai xương chũm và nhiều khi cả do đau răng. Các nguyên nhân trong hộp sọ thường phải kể đến xuất huyết nội sọ (xuất huyết não, tụ máu dưới màng cứng mạn tính ở người già, xuất huyết dưới nhện), tắc mạch não cấp, các viêm nhiễm của não - màng não, các khối u trong não, các bệnh của hệ động mạch não như phình tách, túi phồng do dị dạng hay do xơ vữa.

Như vậy, nguyên nhân của đau đầu vô cùng phong phú và đa dạng, có khi chỉ là những cơn đau đầu thông thường, thậm chí có thể tự khỏi mà không cần điều trị cho đến những cơn đau đầu là biểu hiện của những bệnh nguy hiểm chết người như xuất huyết não, u não, phình mạch não,…

Điển hình là bệnh nhân Nguyễn Thị H, 29 tuổi, quê ở một xã ngoại thành Hà Nội. Khoảng 3 tháng nay, H liên tục bị những cơn đau đầu dữ dội hành hạ, đã đi khám nhiều nơi, uống thuốc theo đơn, bệnh có đỡ nhưng chỉ được một thời gian ngắn. Ngày 20/12, bệnh nhân đột nhiên thấy đau đầu dữ dội sau đó hôn mê và được đưa vào Bệnh viện E Trung ương cấp cứu, chụp cắt lớp sọ não pháp hiện xuất huyết dưới nhện nghi do phình mạch não.

Chụp cắt lớp đa dãy (MSCT) phát hiện 2 túi phình động mạch não dưới nền sọ. Một bệnh nhân nam khác 77 tuổi, có tiền sử nghiện rượu. Thời gian gần đây có biểu hiện đau đầu vùng gáy. Bệnh nhân đã đi khám và được chẩn đoán là thiểu năng tuần hoàn não, uống thuốc theo đơn nhưng không đỡ. Khi tới bệnh viện khám lại, bac sĩ khám thấy bệnh nhân có biểu hiện chậm chạp kèm đau đầu ít đáp ứng điều trị nên cho chụp cắt lớp sọ não để kiểm tra. Kết quả chụp cho thấy bệnh nhân bị tụ máu dưới màng cứng mạn tính là nguyên nhân gây nên những cơn đau đầu dai dẳng.

Những cơn đau đầu có những biểu hiện bất thường như: Đau đầu dữ dội, đau đầu dai dẳng, đau đầu kèm buồn nôn, nôn, sốt cao, đau đầu kèm đau khối cơ vùng gáy, đau đầu kèm giảm hoặc mất thị lực, thính lực, đau đầu đáp ứng kém với điều trị, đau đầu kèm co giật, đau đầu kèm suy giảm trí nhớ nhanh hoặc kèm các dấu hiệu của tai biến mạch não như rối loạn ý thức, nói ngọng, liệt tay chân…. Đau đầu ở bệnh nhân tuổi trên 50, ở người có bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu tăng, đau đầu nhiều ở người có bệnh tim, người đang phải dùng các thuốc chống đông cho van tim nhân tạo…, đau đầu ở người có tiền sử hoặc đang điều trị viêm tai giữa, viêm tai xương chũm.

Khi có biểu hiện đau đầu khác thường, nên đến ngay bệnh viện để khám cụ thể và dùng các phương tiện cận lâm sàng như chụp cắt lớp thường, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp đa dãy để xác định nguyên nhân. Các nguyên nhân gây đau đầu đặc biệt hay bị bỏ sót là dị dạng mạch não ở người trẻ và tụ máu dưới màng cứng mạn tính ở người già. Không nên vội quycho đau đầu là do “thời tiết”, do thiếu máu não”, do “hội chứng tiền đình”…trước khi đã được các thầy thuốc khám và loại trừ các nguyên nhân gây đau đầu nguy hiểm kể trên.

                                                                                                                                                                             Theo Suckhoe&doisong